Ofiarowanie Pańskie - geneza

Według tradycji żydowskiej rodzice 40 dni po narodzinach pierworodnego syna symbolicznie ofiarowali Bogu to, co mieli najcenniejszego. W przypadku Jezusa obrzęd ten był wyrazem wierności wobec Boga - Ojca i oddania się Jego woli. Starzec Symeon wziąwszy na ręce przyszłego Zbawiciela wypowiedział słowa: „Światłość na oświecenie pogan i na chwałę ludu twego Izraela” (Łk 2. 32)
Jezus to Światło, bez którego trwalibyśmy w ciemnościach, dlatego też obchodom tego święta już od ok. VII w. towarzyszy procesja ze świecami.

Gromnica symbolem Matki Bożej

W Polsce Ofiarowanie Pana Jezusa ma charakter maryjny i nazywane jest potocznie świętem Matki Boskiej Gromnicznej. Tak jak Maryja wniosła Jezusa do świątyni jerozolimskiej, tak też przynosi światło wierzącym. Matka Zbawiciela ma wielki wkład w dzieło Odkupienia. To Ona przynosi Dzieciątko Jezus, ofiarowując Je Ojcu Niebieskiemu.
Tego dnia święcimy w kościołach świece. Blask ich płomienia rozprasza mrok nocy, symbolizując jasność, którą przyniósł na świat Zbawiciel. Chrystus uwolnił ludzkość od ciemności - grzechu i śmierci. Maryja sprowadzając na świat Jezusa, sprowadziła Światłość, która chroni nas na co dzień i osłania. Stąd też zwyczaj zapalania poświęconej gromnicy w obliczu zagrożenia. Niejeden z nas pamięta jeszcze jej blask, zapalanej w oknie podczas burzy, wichury czy powodzi.

Matka Boża Gromniczna
źródło: http://www.swieta.biz.pl/swieto-matki-boskiej-gromnicznej/

W dzień Matki Boskiej Gromnicznej
źródło: https://trzcianka.saletyni.pl/2020/02/01/dzien-2-lutego-niedziela/

 Zapomniana legenda o Matce Boskiej Gromnicznej

Nasi przodkowie przywiązywali do symboliki tej wyjątkowej świecy ogromne znaczenie. Według ludowych podań i legend gromnica chroniła od wygłodzonych wilków, które zimą nękały mieszkańców wsi, stąd zabierano ją w drogę prowadzącą przez las. Zwyczaj ten związany był z legendą, według której Matka Boska uratowała wilcze szczenię przed ludźmi, którzy chcieli je skrzywdzić.
Pewnej lutowej nocy stado wilków wyrządziło  wielkie szkody w pobliskiej wiosce. Uzbrojeni mężczyźni wyruszyli więc w stronę watahy, by wymierzyć sprawiedliwość. Trafili na ślady jednego z wilków. Niebawem ich oczom ukazało się jednak nie zwierzę, a postać Maryi, która upomniała ich, by szukali wilka w swych sercach. Zawstydzeni chłopi porzucili narzędzia i wrócili do wioski. Tymczasem spod płaszcza Najświętszej Panienki wyłonił się łeb skruszonego zwierzęcia. Jak głosi legenda od tego czasu, w lutowe mroźne wieczory Maryja przechadza się po polach z zapaloną świecą, oświetlając drogę zbłąkanym. Towarzyszy jej wilk, którego Matka Boska litościwie ocaliła i skierowała na drogę Dobra.

Matka Boska Gromniczna w sztuce

Zarówno malarstwo, jak i literatura bogata jest w dzieła nawiązujące do Święta Ofiarowania Pana Jezusa w świątyni oraz motywu Matki Bożej, niosącej Światło. Jednym z ciekawszych i bardziej znanych obrazów - ilustracją do ludowych opowieści o Matce Bożej jest dzieło Piotra Stachiewicza zatytułowane „Matka Boska Gromniczna”. 
Wartym szczególnej uwagi jest też rysunek Michała Andriollego przedstawiający wypalanie gromnicą znaku krzyża na w święto Matki Boskiej Gromnicznej, nawiązującym do tradycji przynoszenia z kościoła do domu poświęconej, zapalonej gromnicy, którą kopcono znak krzyża na belkach stropowych, aby ustrzec domostwo przed uderzeniem gromu.

Matka Boża Gromniczna była także źródłem natchnienia dla poetów. Tak przed wielu laty o Matce Chrystusa, wspominanej drugiego lutego, pisał ludowy poeta Józef Strug:

„Pod Twoją obronę się uciekamy,
Przed Twym obrazem, przy świetle gromnicy,
Ciebie błagamy!
Tyś jasna gwiazda na morzu żywota,
Pokus się o Cię rozbiją bałwany!
Kto się ucieka do Cię, Matko złota,
Jest wysłuchany.”

W naszej kulturze nie brakuje też przysłów, nawiązujących do święta, które kojarzy nam się z rozbieraniem choinek, żłobków oraz końcem śpiewania kolęd. Porzekadła „Gdy w Gromnice pięknie wszędzie, tedy dobra wiosna będzie”, czy „Gromniczna pogodna, będzie jesień dorodna” - wniknęły na stałe w nasz język i postrzeganie świata.

Nie grożą nam już wilki. Nasze domostwa chronią piorunochrony. Jednak gromnice palą się w kościołach i nadal zanosimy je do domów jako wspomnienie Tej, która niesie Światło. To dowód na to, że nasza wiara jest ciągle żywa i niezłomna.

https://pl.aleteia.org/2018/02/03/czy-gromnica-i-swieca-chrzcielna-to-jest-to-samo/

https://www.franciszkanie.pl/artykuly/matka-boza-gromniczna-1